Zmiana nazwiska.

Kiedy można zmienić nazwisko?

Polskie przepisy przewidują kilka sytuacji w których możliwa jest zmiana nazwiska. Jest to możliwe zarówno przy zawieraniu małżeństwa jak i jego rozwiązaniu. Istnieją także możliwości zmiany nazwiska w trybie administracyjnym. Poza tym istotne jest jak procedury te wpływają na sytuację dziecka.

O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Choć zwykle to kobieta przyjmuje nazwisko męża to polskie przepisy od dawna w tym względzie sporą swobodę. Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. To że kobiety przyjmują nazwisko męża jest zwyczajem a nie prawną wytyczną. Dodatkowo trzeba pamiętać, że nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów. Co równie istotne, w razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.

Co z nazwiskiem po rozwodzie? W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Zatem po pierwsze trzeba pamiętać że wrócić do poprzedniego nazwiska można lecz jest na to określony termin. Po drugie trzeba dopełnić odpowiednich formalności, albo przed kierownikiem USC albo konsulem czyli można to też zrobić za granicą.

Co w przypadku separacji? Choć orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, poza odrębnościami wskazanymi w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, to tymi odrębnością jest m.in. to że małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa, nie może też przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Osobne reguły prawne funkcjonują w stosunku do dziecka małżeńskiego. Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.

Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia, o których mowa powyżej, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane.

Przepisy te stosuje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda. Co z nazwiskiem dziecka pozamałżeńskiego i dziecka nieznanych rodziców? Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda. W razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy wskazanych powyżej. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda. Jeżeli ojcostwa nie ustalono, dziecko nosi nazwisko matki. Z kolei dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy. Dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko.

Jakie nazwisko powinien nosić pasierb lub pasierbica? Jeżeli matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda. Takie nadanie dziecku nazwiska nie jest dopuszczalne, jeżeli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Oczywiście przepisy stosuje się odpowiednio, gdy ojciec małoletniego dziecka zawarł małżeństwo z kobietą, która nie jest matką tego dziecka. Zasady łączenia nazwisk dla dziecka są takie, że nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez połączenie nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego małżonka, od którego dziecko nie pochodzi, nie może składać się z więcej niż dwóch członów. W skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu, chyba że w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe. Ponadto polskie przepisy dopuszczają możliwość zmiany nazwiska w trybie administracyjnym. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska składa się do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. Osoby zamieszkałe poza granicami Polski mogą złożyć wniosek za pośrednictwem polskiego konsula wskazując kierownika urzędu stanu cywilnego, do którego wniosek ma być przekazany.

Zmienić można imię lub nazwisko ośmieszające lub nielicujące z godnością człowieka , a także można zmienić imię lub nazwisko na: imię lub nazwisko używane, imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione, imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa, którego obywatelstwo również się posiada.

Katalog ważnych powodów uzasadniających zmianę jest otwarty i ma charakter przykładowy. Oceny powodów zmiany imienia lub nazwiska każdorazowo dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego rozpatrujący wniosek w tej sprawie. Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci oraz na dzieci, które zrodzą się z tego małżeństwa. Jeżeli nazwisko zmienia tylko jeden z rodziców zmiana rozciąga się na małoletnie dzieci i na dzieci pochodzące od tych samych rodziców, pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę, chyba że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych lub jest pozbawiony władzy rodzicielskiej albo nie żyje. Jeśli dziecko ukończyło 13 lat w chwili zmiany nazwiska, wymagana jest jego zgoda. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. Rodzic wyraża zgodę na zmianę nazwiska dziecka: osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą, w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, za pośrednictwem konsula, jeżeli mieszka za granicą.