Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe?

Porządkowanie spraw majątkowych, w tym tych dotyczących nieruchomości jako najbardziej wartościowych, to często konieczność uregulowania kwestii spadkowych, w tym przeprowadzenie tych sprzed lat. Pomagamy odnaleźć się w gąszczu dokumentów, zmieniających się przepisów, sporów rodzinnych i licznych krewnych.

W niniejszym teście chcemy wskazać, że postępowanie spadkowe to kilka a nie jeden etap, wyjaśnić na czym one polegają, gdzie i w jaki sposób można je przeprowadzić. Poszczególne wątki będziemy rozwijać w kolejnych tekstach.

Często przeprowadzenie postępowania spadkowego jest odkładane. Niestety to bardzo zła decyzja, upływ czasu powoduje że temat zwykle się komplikuje, umierają kolejne osoby i procedura staje się zawiła i kosztowna. Należy to robić zatem możliwie najszybciej.

W pierwszej kolejności należy się zastanowić czy spadek przyjmujemy czy odrzucamy, a jeśli przyjmujemy to w jakim zakresie. Od momentu dowiedzenia się o powołaniu do spadku (nie od śmierci spadkodawcy lecz - co korzystne, od momentu gdy się o tym dowiem) każdy z nas ma możliwość (w imieniu dzieci robią to rodzice lub opiekuni) przyjąć spadek lub go odrzucić. Mamy na to 6 miesięcy. Jeśli tego nie zrobimy z ustawy przyjmiemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za ewentualne długi. Zatem ten automatyzm ustawowy nas nieco chroni.

Jeśli złożyliśmy oświadczenie o przyjęciu spadku lub tego nie zrobiliśmy zatem przyjęliśmy spadek należy zainicjować postępowanie w przedmiocie stwierdzenia praw do spadku. Nie ma na to terminu ustawowego. W każdym momencie to można zrobić. Możemy je zrobić w sądzie składając stosowny wniosek lub u notariusza. Każde postępowanie jesteśmy w stanie przeprowadzić przed sądem, przed notariuszem zdecydowanie mniej. W sytuacji gdy np. spadkodawca zmarł przed wprowadzeniem przepisów o akcie poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem, gdy nie ma zgody między spadkobiercami, gdy nie są oni znani lub gdy jednym ze spadkobierców jeśli gmina, Skarb Państwa lub małoletni będziemy mieć problem by zrobić to u notariusza. Na tym etapie sąd czy notariusz ustala kto i w jakim udziale dziedziczy. Ani sąd ani notariusz nie ustala na tym etapie co jest w spadku i jak spadkobiercy chcą się tym podzielić. Sąd lub notariusz robi to na podstawie ustawy lub testamentu.

Podział dopiero wydarzy się w trzecim etapie, czyli jeśli zdecydujemy się zainicjować postępowanie w przedmiocie działu spadku. I znowu, możemy to zrobić albo przed sądem albo przed notariuszem (tylko gdy jest pełna zgoda spadkobierców co do tego jak się podzielić spadkiem). Bardzo też często taki dział spadku jest połączony ze zniesieniem współwłasności nieruchomości, bowiem współwłasność nieruchomości najczęściej powstaje w wyniku dziedziczenia. Z całą pewności należy stwierdzić, że współwłasność nieruchomości niemal zawsze się nie sprawdza, rodzi konflikty itp. Najlepiej jak najszybciej zainicjować postepowanie by się nieruchomością podzielić. O tym także opowiemy w osobnym tekście.

Pamiętajmy wreszcie, że nawet przeprowadzenie postępowania spadkowego, zarówno u notariusza jak i w sądzie nie gwarantuje że nie będzie ono zmienione lub uchylone. Zapomina się, że de facto w każdym czasie, nawet długo po przeprowadzeniu postępowania spadkowego możliwe jest uchylenie zarówno aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza ale nawet postanowienia sądowego. Może się to wydarzyć w sytuacji gdy ktoś został pominięty albo gdy omyłkowo wydano zarówno postanowienie sądowe jak i akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Prawo przewiduje w tym

zakresie także specjalne procedury i postępowanie działania. Zatem to nie jest nieodwracalne jeśli postępowanie spadkowe było dla nas niekorzystne lub nas pominięto.